Sinds 1918 staat op de Plaats in Den Haag, tegenover de Gevangenpoort, een groot bronzen standbeeld van Johan de Witt. Volgens de overlevering wijst de hand van het beeld naar de plek waar op 20 augustus 1672 De Witt en zijn oudere broer Cornelis op brute wijze werden vermoord.
Johan de Witt, ca. 1669.
De dag begon met het wijzen van het vonnis. Cornelis de Witt, ruwaard van Putten, was aangeklaagd voor het beramen van een moordaanslag op de prins van Oranje. En hoewel het onderzoek slecht was uitgevoerd, harde bewijzen ontbraken en het gebruik van de pijnbank niet tot een bekentenis had geleid, werd Cornelis de Witt door het Hof van Holland veroordeeld, zonder dat duidelijk werd waarvoor precies. Hij werd uit zijn ambten gezet en uit Holland verbannen.
Later op de dag kwam Johan de Witt, die in de buurt woonde, zijn broer uit de gevangenis ophalen. Voor de Gevangenpoort dromde een Oranjegezinde meute samen, opgehitst door toespraken van Willem Tichelaer, de man die
Cornelis had beschuldigd van een moordcomplot. Toen in de middag twee compagnieën ruiters die de Gevangenpoort bewaakten, werden teruggeroepen om elders te worden ingezet tegen opstandige boeren die vanuit Delft naar Den Haag optrokken – een vals gerucht – was het lot van de broers bezegeld.
Lees het hele artikel over het Rampjaar 1672 op de website van National Geographic Historia.