Artikel

Bij vroegere rampen was er een enorme solidariteit onder burgers

Door: Frank Hills / artikel uit Historisch Nieuwsblad

In het boek Crisis en Catastrofe onderzoekt Lotte Jensen, hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit, hoe Nederlanders in de lange negentiende eeuw omgingen met epidemieën, natuurrampen en ongelukken. De coronapandemie biedt een mooie gelegenheid om te kijken naar hoe men in het verleden omging met vergelijkbare catastrofes. ‘Wat betreft de omgang met rampen zijn er veel parallellen met de negentiende eeuw.'

Is de fascinatie voor historische rampen de afgelopen jaren toegenomen?

‘Het veld ‘Disaster Studies’ heeft vooral de afgelopen twee decennia veel terrein gewonnen. De doorlopende dreiging van klimaatverandering, die diverse natuurrampen veroorzaakt, zorgt voor een gevoel van urgentie en draagt zeker bij aan de fascinatie voor rampen. Ons boek Crisis en Catastrofe, waaraan verschillende historici hebben bijgedragen, benadert rampenonderzoek vanuit een cultuurhistorische invalshoek. We onderzoeken hoe rampen bepalend zijn geweest voor identiteitsvorming en hoe de media en de kunsten rampen verwerkten.’

Lotte Jensen. Foto: Babet Hogervorst.

Ziet u die toenemende fascinatie voor rampen vooral in academische kringen of ook bij het grote publiek?

 ‘We deden al langer onderzoek naar een fenomeen als zeespiegelstijging en trokken daarbij al parallellen met het heden. Dat kreeg ook grote publieke belangstelling. Vanaf maart 2020 is de interesse in historische rampen bij het grote publiek wel sterk toegenomen. Ik leid aan de Radboud Universiteit een onderzoeksgroep die de verwerking van rampen in het verleden bestudeert. Door de coronacrisis kreeg ons werk een nieuwe impuls, want we zagen ons ineens genoodzaakt om allerlei parallellen en verschillen met het heden te zoeken. De behoefte aan een multidisciplinaire benadering van rampenonderzoek is het afgelopen jaar exponentieel toegenomen. In het begin van de coronacrisis zocht men de antwoorden vooral bij virologen en artsen, maar nu willen mensen ook weten hoe ze deze epidemie een plek kunnen geven in hun bestaan. Mensen zoeken naar zingevingsrituelen en dat maakt historisch onderzoek naar rampverwerking in het verleden extra interessant en nuttig.’

Lees het hele interview met Lotte Jensen tot en met 20 juni op de website van Historisch Nieuwsblad.