Mijn opa was een Nederlandse soldaat in de kolonie en was trouw aan een koninkrijk die hij nooit gezien had. Aan het begin van de jaren vijftig is hij hier met vrouw en kind op dienstbevel naartoe verscheept. Een bootreis van een maand; over de oceaan, langs tientallen landsgrenzen. Hun verblijf zou aanvankelijk drie maanden duren, in werkelijkheid tik ik dit stuk nu 65 jaar later vanuit onze hoofdstad.
In dit koude kikkerlandje aangekomen kreeg mijn oma een gewatteerde trainingspak aangereikt die ze - net als alle andere vrouwen - onder haar traditionele klederdracht aantrok. Die dag zag zij er uit als een exotisch Michelin-poppetje en kreeg mijn opa een ontslagbrief in zijn handen.
Ze werden in barakkenkampen ondergebracht waar enkele jaren daarvoor Nederlandse Joden hebben gezeten. Aan de rand van het dorp, achter de bossen in de weilanden, hebben ze jarenlang gewacht. Hier werden ook mijn ouders geboren en ook zij wachtten een leven lang. Op een plek die ze thuis kunnen noemen.
Enkele leeftijdsgenoten van mijn ouders waren het wachten en genegeerd worden zat.
Hun frustraties groeiden en bereikten in mijn geboortejaar een hoogtepunt. Er was een grens bereikt. Vanaf die dag draag zelfs ik de stempel ‘treinkaper’. Ze noemen me tegenwoordig ook wel ‘terrorist’. Dat is wat bij de meeste mensen opkomt als ik ze vertel waar ik vandaan kom, terwijl ik verhaal over onze eeuwenoude tradities die we meebrachten en de Nederlandse samenleving juist kleur geven en verrijken.
De barakken en de hekken eromheen verdwenen. We gingen over in stenen huizen.
De grens tussen ons en de rest van het dorp bleef, sterker nog, er trok een hoge onzichtbare muur op, gebouwd op wantrouwen, onbegrip en imperfecties aan beide kanten.
Ik groeide op in de schaduw van die muur. Leonard Cohen zong ‘There’s a crack in everything, that is how the light gets in' Ik merkte dat door het vertellen van ons verhaal er langzaam maar zeker een klein barstje in de wand ontstond. Een piepklein gaatje waar het licht door scheen. De geschiedenis leert dat verhalen de kracht bezitten om muren neer te halen en grenzen te laten verdwijnen.
Het wordt tijd om nieuwe verhalen te vertellen!
Jeftha Pattikawa schreef deze winnende column in de Maand van de Geschiedenis en Metro Holland columnwedstrijd 'Grenzen'. Jeftha Pattikawa (1977) werd geboren in het Molukse woonoord Vaassen, bij Epe. Hij studeerde Communicatie- management in Amsterdam. In 2011 ging hij voor het eerst naar de Molukken. Pattikawa werkt momenteel aan Verloren Banden, een documentaire die het bijzondere verhaal van een Molukse videogroep vertelt.