Artikel

Terugblik Nacht van de Geschiedenis 2017

Rijksmuseum Amsterdam, 28 oktober

In de avond van 28 oktober waren we te gast in het Rijksmuseum. We bezochten lezingen, rondleidingen en prijsuitreikingen – en er was zelfs nog even tijd om moederziel alleen voor de Nachtwacht te staan. Geluk lag deze avond voor het oprapen.

Door: Paul de Jong
Foto's: Michèle Giebing
Film: Tim Guiking

In de openingsrede van Martine Gosselink hoorden we dat deze avond 'van de geschiedenis is'. Mocht u er nog aan twijfelen. Een opening zoals het hoort, kort en to the point.

Met de wedergekeerde rust in het Atrium was de tijd rijp voor de tandem Reni Eddo-Lodge (Why I’m No Longer Talking To White People About Race) en Anousha Nzume (Hallo witte mensen) die in het kader van Black Achievement Month het woord namen. Hoe word je gelukkig als man of vrouw van kleur in een witte samenleving? Ikzelf, als witte man in een witte samenleving, was benieuwd. Vooral ook omdat deze onderwerpen oproepen tot discussie, en buiten de comfortzone van het klassieke geschiedenispubliek liggen.

“They’ve never had to think about what it means, in power terms, to be white, so any time they’re vaguely reminded of this fact, they interpret it as an affront. Their throats open up as they try to interrupt, itching to talk over you but not to really listen, because they need to let you know that you’ve got it wrong.’’

Met dit en de aankomende zwartepietendiscussietijd in ons achterhoofd stiefelden we door naar de Picknickzaal om Archeohotspots tot winnaar van de Grote Archeologieprijs 2017 uitgeroepen te zien worden.

 

Terug in het Atrium sprak Philipp Blom over de 'ellende' van deze tijd. Klimaat, vluchtelingen, oorlog – 'we zitten voor en in een periode van grote veranderingen'. Het is dat de Madrileense tanks net Barcelona nog niet zijn ingerold, maar ook het uiteenvallen van de natiestaat zoals we die kennen komt ter sprake. Is dan alles ook zinloos? Nee, Blom denkt dat wij 'de eerste generatie in de geschiedenis zijn die het besef heeft van hun acties en daden'. Maar dan moeten we daar dus ook naar handelen.

Christianne Verheugd haalde ondertussen haar prijs op als winnaar van de Metro-columnwedstrijd. 'Happiness als prestatie' was de titel van haar stuk. Dat je als je niet gelukkig bent eigenlijk een loser zou zijn naar de huidige maatstaven, verontwaardigt haar.

In de bibliotheek spraken museumdirecteuren en historici met elkaar over de Canon van Nederland. Judikje Kiers (Amsterdam Museum), John Sijmonsbergen (Tropenmuseum), Hubert Slings (Nederlands Openluchtmuseum), Susan Legêne (Vrije Universiteit Amsterdam), Valika Smeulders (Rijksmuseum/KITLV) en Martine Gosselink (Rijksmuseum) hadden een panelgesprek over het project dat begon met een valse start – het Nationaal Historisch Museum.
Inmiddels is er in het Nederlands Openluchtmuseum een Canonpresentatie te zien. Een sterk staaltje top-down history, maar dat hoeft niet per se slecht te zijn, 'zolang er naast het Wilhelmus ook plaats is voor een brandijzer waar tot slaaf gemaakte mensen mee werden gemarkeerd'.

Na het verhaal van Herman Pleij verliet een groot gedeelte van het publiek het museum om het geluk ergens anders in de nacht te zoeken. Terwijl dichter Gershwin Bonevacia en funkband Indianah de avond in feestelijke stijl afsloten liep ik nog even door de zalen. In een leeg Rijksmuseum dacht ik aan alle lezingen en verhalen van de avond. Vanuit mijn ooghoek zag ik een klein schilderij van Hercules Segers. #ditisgeluk

Kijk voor meer foto's van de Nacht van de Geschiedenis op onze Flickrpagina.