Artikel

Eerste editie Historische Roman Festival

8 oktober 2017

Grote kans dat je eerste aanraking met geschiedenis Kruistocht in Spijkerbroek was. Historische waanzin, maar wel leuk om te lezen. In de eerste plaats – zoals ook tijdens de lezingen op het Historische Roman Festival bleek – moet een historische roman namelijk vooral triggeren. Iedereen die Publieke Werken heeft gelezen gaat op zoek naar het kleine vioolbouwershuisje onder het Victoriahotel. Dat daar nooit een vioolbouwer heeft gewoond maakt geen bal uit. Het verspreiden van fake news is dus blijkbaar niet zo erg, zolang het maar over een historisch onderwerp gaat.

 

Door: Paul de Jong
Foto's: Rachelle Stoffels

Aleid Truijens werd als eerste geïnterviewd over haar werk als biografe. Ze schreef over F.B. Hotz en is nu bezig met Hella Haasse. Hoewel je ook in een biografie zoekt naar een verhaal, moet je de grens van non-fictie nooit overschrijden. Een bron van ergernis zijn dan ook personen in biografieën die gefictionaliseerd worden, omdat je daar iemand mee tekort doet.

Soms heb je echter geen andere keus dan lacunes in bronnen op te vullen met een eigen interpretatie. Deze hoeft niet per se minder waar te zijn, er is alleen geen bewijs voor. Tanya Commandeur, Lidy Nicolasen en Cato van Aa spraken over hun eigen werk. Commandeur schreef twee biografieën, De man die alles achter liet en Uit liefde, meneer Tuschinski. De eerste is een familiegeschiedenis, de tweede gaat over een prominentere figuur uit ons verleden. Het verschil van benadering zit hem vooral in de toegankelijkheid van de bronnen. Over Tuschinksi is aanzienlijk meer geschreven en achtergelaten dan over de betovergrootvader van Commandeur.

Nicolasen, auteur van de Geuzendochter, had het hetzelfde probleem. Ze wilde eigenlijk een klein onderzoek doen naar een dorpshuis waar ze opgroeide, in de buurt waar de slag bij Mookerheyde plaatsvond. ‘Dat daar iets gebeurd is, is wel duidelijk. Maar wat dan?’. Er waren amper bronnen over het dorp. Je kunt wel een plaats schetsen, je verdiepen in de tijd. Door jezelf onder te dompelen in de tijd kun je zeker nog een reconstructie geven en een verhaal tot leven wekken. Het moet kloppen, en je moet jezelf erin kunnen verliezen. Cato van Aa hanteerde in haar Fameuze dames dezelfde werkwijze. 

Volgens Marrigje Paijmans, letterkundige, filosoof en jurylid van de Libris Literatuurprijs 2017, kunnen schrijvers van historische romans het nooit goed doen. Er mogen geen historische onjuistheden in zitten, maar tegelijkertijd moet het literair werkbaar zijn. Het domein moet altijd bevochten worden. Een historische roman zal niet afgekeurd worden vanwege historische fouten. Er is geen geschiedenis zonder verbeelding en die verbeelding hebben we zelf in de hand. Een goede roman is daarmee een waakvlam van de geschiedenis.

Maar waar beoordeel je het verhaal dan op? Marijke Laurense, recensent bij Trouw, gaf duiding; de moeilijkheden bij het recenseren liggen in de waarschijnlijkheid van gebeurtenissen. Maar ook op een technischer niveau zijn er de vragen: hoe stem je je taal bijvoorbeeld af? En welke rol speelt religie? Toetsen aan historische wetmatigheden was geen randvoorwaarde. 

De eerste editie van het Historische Roman Festival was het een informele, informatieve middag!

 

Kijk voor meer foto's van deze dag op onze Flickrpagina.