Artikel

Talk: Griekse religie en filosofie - Van aards geluk naar eeuwige zaligheid

Door Gijs ten Berge

In de Griekse stadstaten van de Oudheid diende de verering van de goden ertoe hen gunstig te stemmen ter bevordering van het aardse geluk. Voor ideeën over het leven na de dood, laat staan over het vinden van geluk in het hiernamaals, was weinig aandacht. Dit veranderde in aristocratische kringen in de loop van de archaïsche periode (ca. 800 tot 480 v.C.).

Om aan dit verlangen vorm te geven, zochten de behoeftigen hun heil in de Griekse filosofie. In de Griekse filosofie, vanaf de zevende eeuw v.C. in opkomst, was de notie van een strike scheiding tussen het dierlijke lichaam en de goddelijke geest ontstaan. In religieuze kringen werd deze scheiding voor het eerst zichtbaar in het Orphisme. Deze religieuze beweging stelde dat de ziel als straf in het lichaam zat opgesloten om zo boete te doen voor een geërfde zonde. Pas nadat de ziel aan de hand van een reeks levens van het zondige lichaam was verlost, kon worden genoten van een eeuwig en gelukkig leven in het hiernamaals.

De scheiding van lichaam en geest betekende een onomkeerbare omslag in het filosofisch en religieus denken van de mensheid. Of het nu het Orphisme, het Platonisme of het Christendom betrof; de scheiding tussen lichaam en geest is niet meer uit het menselijk denken verdwenen. Hiermee was waar geluk niet langer iets dat op aarde kon worden verworven. Het verwerd tot een gemoedstoestand

die de ziel in het hiernamaals toekwam wanneer op aarde de juiste levenswijze werd gekozen. Hoe was deze wonderlijke omslag mogelijk? Welke consequenties had het voor de geluksbeleving op aarde? En hebben de Griekse filosofie en het Orphisme de weg bereid voor het geloof in de mogelijkheid van een gelukkig leven na de dood in de huidige wereldreligies? Gijs vertelt graag meer.

Gijs ten Berge heeft zich tijdens zijn studie aan de Rijksuniversiteit Groningen gespecialiseerd in de geschiedenis van de filosofie en de filosofie van de geschiedenis. Zijn voornaamste geschiedkundige interesse ligt dan ook op het snijvlak van geschiedenis en filosofie. Hij vindt het even interessant als belangrijk om te weten hoe het menselijk denken zich heeft ontwikkeld en waar, wanneer en waarom dit gebeurde. Hierbij vindt hij niet alleen het opdoen van kennis, maar ook het overbrengen daarvan op een breed publiek een belangrijke taak voor de historicus. Nog liever dan dat hij erover schrijft, vertelt hij over de vaak fascinerende gebeurtenissen en ontwikkelingen uit vervlogen tijden.

Voor info en boekingen:

www.jhsg.nl/sprekersacademie 

Tarief: €125,-