423 culturele instellingen, 865 boekhandels en bibliotheken en 45 partnerorganisaties brachten in oktober miljoenen Nederlanders on- en offline in aanraking met de geschiedenis van grenzen. Door heel Nederland werden 786 activiteiten georganiseerd voor een divers publiek. Met volgeboekte events en een totale mediawaarde van 1,5 miljoen euro (alleen print) overtrof de belangstelling voor en de zichtbaarheid van de Maand van de Geschiedenis alle eerdere edities. De Maand van de Geschiedenis is met afstand het grootste historische evenement van Nederland.
“Met het thema Grenzen maakte de Maand van de Geschiedenis een doorbraak. Meer mensen dan ooit bezochten een activiteit en dachten na over de betekenis van Grenzen voor zichzelf. De Maand heeft daarmee echt impact: het thema grens raakte de mens. Meer dan 1.200 instellingen deden mee. De Maand van de Geschiedenis is hét geschiedenisevenement van Nederland geworden,” aldus Willem Bijleveld directeur Nederlands Openluchtmuseum, dat hoofdorganisator is van de Maand van de Geschiedenis.
OVT in het Nederlands Openluchtmuseum, 2 oktober Jos Palm (links) en Willem Bijleveld (rechts) foto Michèle Giebing.
Actuele vraagstukken
Het programma bestond dit jaar uit opvallend veel debatten, colleges en lezingen, 153 in totaal. De activiteiten boden verheldering bij actuele vraagstukken: van de vluchtelingengeschiedenis tot de geschiedenis van populisme, van de Amerikaanse politiek tot het koloniale verleden. Zo ontdekten bezoekers hoe invloedrijk grenzen zijn voor identiteitsvorming, dat fact free politics steeds meer in zwang raken en dat een populist nooit praat in oplossingen. Daarnaast werd er volop gedebatteerd over de grenzen van vrijheid en veiligheid.
Week van de Koloniale Geschiedenis Museum Bronbeek, 18 oktober foto Jan Swienink.
Geschiedenis Festival, 8 oktober foto Jan Swienink
“Onze vrijheid valt of staat met de inzet van mensen om over hun grenzen heen te kijken. Als iedereen zich inzet voor vrede en vrijheid zullen grenzen vervagen en komt wereldvrede dichterbij.” Ton Heerts, directeur vfonds, hoofdinvesteerder van de Maand van de Geschiedenis.
Ton Heerts, directeur vfonds, 2 oktober Nederlands Openluchtmuseum, foto Michèle Giebing.
Klinkende namen
De grote festivals, zoals de Nacht van de Geschiedenis, Geschiedenis Festival, 024 Geschiedenis Nijmegen en de Week van de Koloniale Geschiedenis, programmeerden klinkende namen van Nederlandse bodem en daarbuiten. Men kon onder meer luisteren naar James Kennedy, Beatrice de Graaf, Gloria Wekker, Ewoud Kieft, Geert Mak en Maarten van Rossem. Fidan Ekiz schreef het essay voor de Maand van de Geschiedenis, getiteld Hoe lang nog zwijgen. Meerdere malen hield Ekiz een vlammend betoog over de toenemende verharding in de samenleving. Het essay stond drie weken lang in de Bestseller 60 en de oplage van 11.000 exemplaren vloog over de toonbank.
Fidan Ekiz, 2 oktober Nederlands Openluchtmuseum, Nederlands Openluchtmuseum, foto Michèle Giebing.
Gloria Wekker, 29 oktober Rijksmuseum Nacht van de Geschiedenis, foto Masha Bakker.
Op radio en tv
Ook op radio en tv stond geschiedenis extra in de spotlights. Zo zond radioprogramma VPRO/OVT wekelijks uit vanaf een locatie die verbonden was met het thema Grenzen, waaronder Fort Pannerden en Belfort in Sluis. Televisieprogramma Andere Tijden werkte in oktober met gastpresentatoren, zoals Jort Kelder en Hubert Smeets, in uitzendingen over onder meer Nieuw Links en de verkiezing van Ronald Reagan tot president.
OVT uitreiking Libris Geschiedenis Prijs 30 oktober, foto Sander Heezen.
Behoefte aan participatie
Naast het opsteken van kennis, was er ook behoefte om zelf kennis te delen. 367 columnisten deden mee aan de grote columnwedstrijd van de Maand van de Geschiedenis en Metro. De eerste editie van de regionale columnwedstrijd in Limburg scoorde goed met 130 inzendingen. Lokale geschiedenisquizzen zoals in Nijmegen en Barneveld trokken volle zalen en de landelijke archiefstukverkiezing Stuk van het Jaar mocht rekenen op maar liefst 30.000 stemmen, een verdrievoudiging ten opzichte van de vorige editie.
Geschiedenisquiz Nijmegen, 024 Geschiedenis Nijmegen, 15 oktober foto Jan Swienink.
Tilburgse Muurkrant winnaar landelijke archiefstukverkiezing Stuk van het Jaar, Rijksmuseum Nacht van de Geschiedenis, 29 oktober, foto Masha Bakker.
Organisatie
Het Nederlands Openluchtmuseum organiseert jaarlijks in oktober de Maand van de Geschiedenis, hét grootste historische evenement van Nederland. Met 45 partnerorganisaties, 423 culturele instellingen en 865 boekhandels en bibliotheken brengt het museum geschiedenis dichterbij dan ooit. Het vfonds is voor de derde keer op rij hoofdfinancier van de Maand en de Nacht van de Geschiedenis. Het Fonds voor Cultuurparticipatie is investeerder van de Maand van de Geschiedenis.
