In de jaren 50 neemt de welvaart toe en worden auto’s steeds goedkoper. Op een zonnige eerste Pinksterdag in 1955 komen Nederlanders voor het eerst stil te staan op de weg bij Oudenrijn, bij Utrecht. De eerste file is een feit. Vijf jaar later rijden er al zo’n 1 miljoen auto’s rond in Nederland.
Verkeersdrukte bij Ouderijn, op de autobanen vooral veel Duitse auto’s (1967). Collectie: Nationaal Archief.
Tegelijkertijd groeit het aantal verkeersslachtoffers naar ruim duizend per jaar. Want er zijn weinig regels: geen snelheidslimieten, geen gordels, geen valhelmen en op alcohol is geen limiet. Veel Nederlanders weten bovendien niet hoe ze zich moeten gedragen op de snelweg. Je kunt het je nu niet meer voorstellen, maar sommige weggebruikers draaien de auto om op de snelweg of rijden achteruit. Een officiële ambulance is er op veel plekken nog niet. Veel taxi- en garagebedrijven doen het ziekenvervoer ‘erbij’.
Je zou verwachten dat in Den Haag alle alarmbellen afgaan en het kabinet alles op alles zet om de sterfgetallen naar beneden te krijgen, maar dat gebeurt niet. In 1972 bereikt de verkeerssituatie haar absolute dieptepunt: er vallen bijna 9 doden per dag. Het verkeersbeleid komt daarna eindelijk in een stroomversnelling. Er komt een snelheidslimiet en je moet verplicht een gordel dragen in auto’s. Al worden de meest vreemde argumenten verzonnen om onder de regels uit te komen. Zo beweren veel mensen geen gordel te kúnnen dragen vanwege claustrofobie.
In dit journaal van 1 januari 1971 wordt aangekondigd dat veiligheidsgordels verplicht zijn in nieuwe auto's. Collectie: Open Beelden.
Eerst is hierdoor nog weinig verschil te merken in het aantal verkeersslachtoffers. Maar op de lange termijn is wel een duidelijk dalende lijn te zien. Dat heeft ook te maken de auto’s zelf, die een stuk veiliger zijn geworden. Bij een botsing ligt niet meteen de hele wagen in de kreukels.
Wil je meer weten over de opkomst van de auto in Nederland? En welke regels er zijn gekomen om de weg veiliger te maken? Lees en bekijk dan deze longread van NPO Kennis, met unieke beelden van vroeger.
