Museum Bronbeek
Over de lezingen:
Kolonialisme en catastrofe: ongemakkelijke verhalen uit de marges van het archief: Aan de hand van verhalen uit de marges van het koloniale archief is het mogelijk de meer alledaagse aspecten van koloniale catastrofes te zien. Natuurrampen uit het verleden kunnen ons in het heden inzicht geven in koloniale verhoudingen: een aardbeving in Ternate in 1840 zette de machtsverhoudingen op zijn kop, een vulkaanuitbarsting op Sangihe Besar leidde tot ongekende Nederlandse zendingsdrift. Uiteindelijk draait het erom dat kolonialisme juist ook in haar meest alledaagse verschijningen op zichzelf catastrofaal kon zijn voor mensen. Zoals de jungle van strafkamp Boven-Digoel, waar de opzichter politieke gevangenen dwong om vlinders te vangen, in de hoop dat ze zo hun politieke idealen kwijt zouden raken. Op deze manier maakt ze de ongemakkelijke absurditeit en het alledaagse geweld van het Nederlandse kolonialisme in Indonesië invoelbaar. Spreker: Alicia Schrikker
Het eiland van vuurrazernij: Met die woorden typeerde Louis Couperus de Krakatau. Op 27 augustus 1883, was de vulkaan in alle hevigheid uitgebarsten. De kracht van de eruptie was ongekend en veroorzaakte tientallen meters hoge tsunami’s die de kusten overspoelden, met tienduizenden doden tot gevolg. De Nederlandse bevolking was hevig geschokt door de vreselijke ramp die haar kolonie had getroffen. Op verschillende plaatsen werden literaire liefdadigheidsactiviteiten georganiseerd, waaraan schrijvers van naam en faam meewerkten. Omdat de ramp tot de verbeelding sprak, heeft die ook zijn sporen nagelaten in jeugdboeken. Spreker: Rick Honings
Medische rampen in Nederlands-Indië: De Nederlandse koloniale aanwezigheid in Indonesië heeft de nodige gebeurtenissen en epidemieën gekend die met een gerust hart medisch rampzalig genoemd kunnen worden: ziektes zoals lepra, malaria en niet te vergeten de ‘Spaanse’ griep. Altijd is gezegd dat die medische catastrofes nog rampzaliger zouden zijn geweest zonder de uitmuntende Nederlandse medische hulpverlening. Op deze hulpverlening wordt altijd gewezen als de koloniale onderdrukking wordt goedgepraat. Maar wordt het niet tijd dat, als er dan toch van een medische ramp gesproken moet worden, de hulpverlening zelf een dergelijk etiket verdient? Spreker: Leo van Bergen
Swamp rescue: Een Amerikaanse bommenwerper moet een rampzalige noodlanding maken in Nederlands Nieuw-Guinea in de zomer van 1944, ver achter vijandelijke linies. Er volgt een gedurfde reddingsactie door een multinationaal reddingsteam. Deze reddingsactie onder leiding van de Nederlandse luitenant Louis Rapmund en de Australische kapitein ‘Mac’ Gillespie moet de crew redden. De rivier Kais is de enige weg door de groene hel van het moeras, 300 kilometer achter Japanse linies. Wat volgt is een tocht van drie weken door de jungle op zoek naar de bemanning, vechtend met onzekerheid, natuur, klimaat en Japanners. Spreker: Bas Kreuger
Programma:
13:30 Inloop
14:00 Opening door dagvoorzitter Hans van den Akker
14:10 Alicia Schrikker
14:40 Rick Honings
15:10 Pauze
15:40 Leo van Bergen
16:10 Bas Kreuger
16:40 Vragen
17:00 Sluiting
Locatie: Sumatrazaal in Congrescentrum Kumpulan op het landgoed Bronbeek
Over de sprekers
Alicia Schrikker is universitair hoofddocent koloniale en wereldgeschiedenis aan de universiteit Leiden. Haar onderzoek richt zich op de geschiedenis van koloniale samenlevingen in Azië van de achttiende tot de twintigste eeuw en ze publiceert over uiteenlopende onderwerpen als natuurrampen, koloniale cultuur en slavernij.
Rick Honings is neerlandicus en Scaliger-hoogleraar Bijzondere Collecties aan de Universiteit Leiden, waar hij het onderzoeksproject Voicing the Colony. Travelers in the Dutch East Indies leidt.
Leo van Bergen is medisch historicus en houdt zich met name bezig met de thema’s koloniale geneeskunde en oorlog en geneeskunde. Met betrekking tot Nederlands-Indië schreef hij over lepra, het Rode Kruis en de hulpverlening ten tijde van de oorlog 1946-1949.
Bas Kreuger studeerde maritieme geschiedenis aan de Leidse Universiteit. Tussen 1990 en 1999 was hij conservator van het Luchtmachtmuseum in Soesterberg. In deze werkkringen kreeg hij grote belangstelling voor de geschiedenis van de Nederlands Indische luchtmacht en de MLD en de luchtstrijd in de Pacific in de Tweede Wereldoorlog.
Deze activiteit is onderdeel van de Week van de Koloniale Geschiedenis