Stereotype als uithangbord: De Rookende Moor

Locatie

Minckelersstraat 11,8442CE Heerenveen
website

Op de kaart

Het in Heerenveen beroemde uithangbord met het logo van “De Rookende Moor” hing meer dan honderd jaar lang trots aan de klokgevel van het bedrijf. Het is een afbeelding van een zwarte man met kroeshaar. Hij heeft een ontbloot bovenlijf, draagt op zijn hoofd een inheems hoofddeksel, en om zijn heupen een oranje-wit gestreepte doek. In zijn ene hand heeft hij een lange pijp en in zijn andere tabaksbladeren. Op de achtergrond zijn de enorme masten van een Nederlands schip te zien. De figuur is duidelijk gelinkt aan de tijd van de slavernij, of aan de periode waarin rijke blanke gezinnen zich lieten bedienen door zwart huispersoneel. Het brede protest tegen raciale ongelijkheid doet ons ook anders kijken naar historische voorwerpen van decenniaoude merkcommunicatie. Tegenwoordig hangt het uithangbord in Museum Heerenveen.

Hoe moet het museum omgaan met een dergelijk voorwerp? We nodigen onze bezoekers graag uit hun mening met ons te delen, dus kom tijdens de Maand van de Geschiedenis naar het Museum Heerenveen en laat je horen.

Taconis: De Rookende Moor
De tabakshandel ligt al jaren onder vuur, maar zo’n tweehonderd jaar geleden was roken nog heel gewoon. Op 18 mei 1818 werd de Heerenveense tabakshandel “'Het Gekroonde Tabaksvat” opgericht door Simon Hendrik Taconis. Bijna dertig jaar later, in 1845 liet hij zijn tabakshandel ombouwen tot tabaksfabriek. Met de verhuizing, vernieuwing en verbouwing werd het bedrijf omgedoopt tot “De Rookende Moor”. In tabaksfabriek “de Rookende Moor” werd ruw tabak bewerkt tot pijptabak en pruimtabak. Taconis prees zijn producten aan als geurig en smaakvol.

Na de afschaffing van het Cultuurstelsel werd in 1870 de Agrarische Wet en de Suikerwet ingevoerd. Hierdoor werd overheidsbemoeienis in Nederlands-Indië ingeperkt en konden particuliere bedrijven zich er vestigen. Deze bedrijven introduceerden nieuwe producten, zoals de eigen koloniale Sumatra- en Javatabak en rubber. Voor die tijd kwamen de meeste tabakssoorten uit de Spaanse en Portugese koloniën naar Nederland. In 1938 wordt De Rookende Moor opgeheven, niet vanwege de gezondheidsaspecten van het roken, de naam of het stereotype uithangbord maar door de aankomende oorlog. De ruwe tabak werd simpelweg langzaam te schaars.

Praktische info

1 t/m 31 oktober
Locatie: Minckelersstraat 11, Heerenveen
Meer info en tickets: heerenveenmuseum.nl

Praktische informatie

Datum: 1 - 31 okt 2020
Locatie: Minckelersstraat 11,8442CE Heerenveen

De leukste geschiedenistips

De mooiste artikelen, winacties, uittips en meer over geschiedenis in je mailbox ontvangen?