Artikel

Chinezen aan het Westelijk Front

Door: Edwin Ruis/Historiek

Wie over de Eerste Wereldoorlogbegraafplaats Lijssenthoek bij Poperinge in West-Vlaanderen zwerft, stuit op een aantal verrassende graven. Die van Wang Yung Fa en een aantal andere Chinezen. Wat hadden die mannen te zoeken aan het Westelijke Front in het verre Vlaanderen?

Tijdens de Eerste Wereldoorlog is de Republiek China in eerste instantie neutraal. Maar de aanwezigheid van de Europese koloniale machten in het land, waaronder ook Duitsland, maakt dat ingewikkeld. Vooral Japan dat zich aan geallieerde zijde schaart, maakt het de Chinezen moeilijk door Duitse concessies over te nemen en eisen te stellen. Als ook de Verenigde Staten de oorlog verklaren aan Duitsland en zijn bondgenoten, volgt China op 14 augustus 1917 het Amerikaanse voorbeeld. Een Chinees aanbod om duizenden militairen naar Frankrijk te sturen, wordt door de Europese mogendheden geweigerd. Maar Frankrijk en Groot-Brittannië maken wel gebruik van het aanbod om Chinese arbeiders te ronselen.

De Chinezen in Franse dienst krijgen een arbeidscontract van vijf jaar. Na afloop hebben zij het recht om in Frankrijk te blijven. Ze werken vooral in de industrie en de havens waar ze de lege plekken overnemen van Franse mannen die naar het front moeten. In Engeland is daar geen sprake van door sterk verzet van de vakbonden. Die zitten niet te wachten op goedkope buitenlandse arbeiders. De Britten richten daarom het Chinese Labour Corps (CLC) op, dat alleen op het Europese vasteland, achter het front wordt ingezet in Frankrijk en België.

Het CLC rekruteert vooral in de arme noordoostelijke Chinese provincie Shandong. Ook vóór de Chinese oorlogsverklaring aan Duitsland worden er al zogenaamde contractkoelies geworven. De koelies krijgen een contract voor drie jaar en moeten daarna terug naar huis. Tussen 1917 en 1920 nemen zo’n 95.000 Chinezen dienst in het CLC, dat een onderdeel is van de British Expeditionary Force (BEF) van het Britse leger. Ze worden georganiseerd in compagnieën onder leiding van een Britse officier, die wordt geassisteerd door Britse en Chinese onderofficieren en Chinese tolken. De reis van China naar Europa verloopt via Canada en de door Duitse U-boten onveilige Atlantische Oceaan.

Lees het hele verhaal op de website van Historiek.

Afbeelding: Chinese arbeiders in de haven van Boulogne, 1917.