Artikel

Liefde van Toen: romantiek uit vervlogen tijden

Column door 'Liefde van toen'

Niemand kijkt er tegenwoordig meer van op als je je partner hebt gevonden via internet: op Tinder of op een datingsite. En je minnaar of minnares kun je gewoon stiekem appen. Maar hoe ging dat in zijn werk toen er nog geen internet en mobieltjes waren?

‘Liefde van toen’ is een instagrampagina die dat in één oogopslag duidelijk maakt. Elke dag wordt een liefdesoproep of een contactadvertentie geplaatst uit kranten van vroeger (1840-1940). Toen kranten eind negentiende eeuw een steeds grotere oplage kregen, viel er meer te kiezen dan de mensen uit je directe omgeving. Het reservoir van potentiële partners werd een stuk groter.

Op de advertentiepagina’s verschenen ook oproepen van mensen die in de ban waren geraakt van iemand die ze op straat of in de tram waren tegengekomen. Hopelijk las diegene ook de krant, zodat er een afspraakje kon worden gemaakt. Ook minnaars die duidelijk al een poosje ‘bezig’ waren spraken elkaar toe in de krant. Ze regelden geheime ontmoetingen en waarschuwden elkaar voor het gevaar dat alles zou uitkomen.

Afspraakjes maken met iemand die (nog) niet je officiële geliefde was, kon heel wat stress opleveren in een tijd waarin je de ander niet even snel via de telefoon kon bereiken. Veel mensen hebben eindeloos staan wachten op een straathoek of een treinperron omdat hun date geen kans had tijdig te melden dat hij later, of helemaal niet, zou komen.

Alles wat bij een ontluikende liefde hoort zag je terug in de krant: het brandende verlangen, de (wan)hoop, de desillusie als het mis liep. Waarom was iemand niet komen opdagen op de afgesproken tijd en plaats? Je kwam er vaak pas dagen later achter als de ander de moeite nam om je bozige oproep te beantwoorden. Er zijn ook huiveringwekkende voorbeelden bewaard van mensen die een relatie beëindigden in de krant.

Uit de contactadvertenties wordt heel mooi duidelijk hoe de man-vrouwverhoudingen in die tijd lagen. Mannen zochten vaak een vrouw die ook goed was in het huishouden, vrouwen hoopten vooral een nette en fatsoenlijke man te vinden. Het moest wel altijd iemand zijn van je eigen religieuze overtuiging en uit je eigen sociale klasse. Onomwonden werden bedragen genoemd die je zelf tot je beschikking had en die de ander zou moeten meebrengen om in aanmerking te komen. Het huwelijk was vaak een verstandshuwelijk.

Liefde van Toen biedt een uniek inkijkje in het liefdesleven van onze voorouders en de man-vrouwverhoudingen van toen. Ben je benieuwd naar nog meer advertenties? Neem eens een kijkje op het instagramaccount