Artikel

De motie-Tendeloo en de werkende getrouwde vrouw

Door: IsGeschiedenis

'Nederland keldert op ranglijst gelijkheid tussen man en vrouw' kopte het Parool in november 2017. Op 3 november, op Equal Pay Day, wordt aandacht gevraagd voor de loonkloof tussen mannen en vrouwen. Vakbond FNV pleit voor 'gelijk loon voor gelijk werk' en meer vrouwen in topfuncties. Deze discussie had zonder de Motie-Tendeloo in 1955 niet kunnen plaatsvinden. Tot die tijd was het gebruikelijk dat een vrouw niet meer werkte na haar huwelijk.

Twee vrouwen sleutelen aan een bommenwerper in Californië, 1942.

Alle rechten voorbehouden

Volgens het Burgerlijk Wetboek, ingevoerd in 1838, waren vrouwen in juridische zin vanaf het moment dat ze trouwden ‘handelingsonbekwaam’. Dat betekende dat de man aan het hoofd van de echtvereniging stond, de vrouw gehoorzaamheid aan hem verschuldigd was en alleen rechtshandelingen kon verrichten met zijn toestemming. De getrouwde vrouw mocht bijvoorbeeld geen geld uitgeven zonder instemming van haar man of een overeenkomst sluiten door bijvoorbeeld een bankrekening te openen. Hoewel Kamerlid voor de Vrijzinnig-Democratische Bond Betsy Bakker-Nort in de jaren ’20 verschillende wetsvoorstellen indiende, bleef de handelingsonbekwaamheid van de vrouw tot in de jaren 60 van de twintigste eeuw onveranderd.

Ook was het gebruikelijk dat vrouwen automatisch ontslagen werden op de dag na hun huwelijk, zodat ze huisvrouw en moeder konden worden. Dat gold sinds een Koninklijk Besluit (KB) uit 1924 voor alle vrouwen onder de leeftijd van 45 die in overheidsdienst waren, zoals ambtenaressen, secretaresses en onderwijzeressen. Vrouwen ouder dan 45 die al in dienst waren konden waarschijnlijk niet meer zwanger worden en werden daarom uitgezonderd van de regel. De motieven voor het besluit van 1924 waren deels principieel en deels economisch. Ten eerste vond men dat de vrouw in haar gezin thuishoorde en haar moederschap belangrijker was dan arbeid. Daarnaast moest de overheid in 1924 sterk bezuinigen en leidde de maatregel tot het ontslag van duizenden vrouwen: een makkelijk geklaarde klus. Buiten de overheid was het overigens ook heel gebruikelijk de vrouw een ‘eervol ontslag’ aan te bieden na haar huwelijk.

Lees het hele verhaal op IsGeschiedenis.