Artikel

Voorbij Zij/Hij

Een Ongemakkelijk gesprek over gender

Setting: zoon en moeder zitten met elkaar aan de keukentafel. Zoon scrolt online en stuit op de Maand van de Geschiedenis.

Kopfkino illustration

Alle rechten voorbehouden

Zoon

Moeder

Oh wat erg, check die site van de Maand van de Geschiedenis. Het thema is ‘’Zij/Hij’’ en dan hebben ze als statement ‘’Zij’’ voorop gezet in plaats van ‘’Hij”. De vrouw voor de man. Nou, hoe vooruitstrevend!

Huh? … Nou ja, misschien is de tijd daar wel rijp voor. Vrouwen zijn altijd wel achtergesteld. In de geschiedenis komen ze nauwelijks aan bod.

Ehm… het was sarcastisch bedoeld… De wereld indelen in mannen en vrouwen komt nog steeds neer op hokjes denken. Buiten de bestaande kaders denken is blijkbaar doodeng!

Eh.. wat bedoel je?

Gender indelen in ’Zij’ en ‘Hij’ is eigenlijk heel achterhaald. Je biologische geslacht is niet hetzelfde als gender. Gender is een sociaal concept, een kunstmatig hokje!

Vind je dat niet wat overdreven? Hoeveel mensen hebben daar last van? Dat is toch maar een handjevol? De meeste mensen voelen zich toch gewoon man of vrouw?

Daar gaat het niet om. Waarom zou je mensen onnodig tegenover elkaar zetten als de werkelijkheid fluïde is? Steeds meer vrienden van mij denken zo. Voel jij je elke dag even vrouwelijk?

Nee, maar ik heb ook niet meteen de drang om een snor op te plakken of onder de motorkap van een auto te duiken.

Dat is ook maar het beeld van mannelijkheid dat jij hebt. Ik denk dat die rollen in de toekomst steeds minder vast komen te liggen. Geloof me, als ze over tien jaar terugkijken op dit thema lachen ze zich rot. ‘Zij/Hij’: ‘’ja hoor, echt een maand uit de geschiedenis!’’

Nou… Ik wil niemand kwetsen hoor. Maar ik vind de discussie wel een beetje hysterisch.

Haha, van dat typische Randstad-gedoe zeker?

Tja, dat denk ik wel. Hier in het dorp heb ik er in ieder geval nooit iemand over gehoord.

Ik denk niet dat het hysterisch is. Het is zeker niet alleen iets van deze tijd. In veel culturen wordt er al eeuwen anders tegenaan gekeken. Wist je dat de Yoruba gendervrije talen hebben? En de oorspronkelijke bewoners van Amerika wel vijf gendercategorieën?

Dat wist ik niet…  maar ik voel me gewoon vrouw en houd ervan een rok te dragen en hakken. Ik heb niet het idee dat ik daarmee in een rol wordt geforceerd. Tegenwoordig lijkt het wel of gewoon vrouwelijk zijn niet meer mag.

De een heeft makkelijker praten dan de ander. We zijn allemaal opgegroeid met bepaalde normen en deze loslaten is lastig, dat snap ik. Zeker als je rol niet wringt. Maar van deze westerse normen, hebben we nu zelf ook last.

Hoever wil je deze discussie laten gaan? Moeten we het ook over gendervrije wc’s hebben? Of plastuiten? Pies gewoon in een hokje please!

Waarom zit het jou zo dwars? Het is toch goed als er weer meer vrijheid komt in genderrollen? Elke emancipatiegolf heeft voorvechters met lef nodig. Onbegrip hoort daar bij. In die fase zitten we volgens mij nu.

Gelukkig… En ga mij niets uitleggen over emancipatie schatje. Dat ligt nog wat gevoelig snap je?

Hoe kun jij als voormalig bh-verbrandster nu tegen ruimere opvattingen zijn? Het gaat simpelweg om erkenning voor iedereen. Wie raakt dit niet? Kijk hoe mannen worstelen met hun kwetsbaarheid. Hoe #MeToo duidelijk maakt dat vrouwen het beu zijn om als object door het leven te gaan. Het speelser benaderen van gender kan juist luchtigheid brengen.

Jij speelde vroeger liever met autootjes en tractoren dan met je gender hoor! En nu klagen? Ik vind je wel een beetje betweterig.

Nou, als je het niet van mij wilt horen; kijk, hier staat dat ze in het Tropenmuseum de tentoonstelling: What a genderful world! openen waar ze de hokjesgeest over gender willen wegblazen. Zie nou, roze blijkt dus pas sinds de jaren ‘50 een meisjeskleur te zijn. En politiemannen uit Fiji dragen deze prachtige rokken als toonbeeld van mannelijkheid! Laten we er samen heen gaan. Al is er natuurlijk wel een kans dat dit weer #Pinkwashing is van een stel cis genders!

Hash Pink wat? Ik begrijp helemaal niet wat je zegt. En dan dat gendervrij opvoeden van kinderen. Dat doen ze bijvoorbeeld in Scandinavië. Is het niet schadelijk voor zo’n kind?

Je verandert heus niet direct in een vloeibaar plasje. Pakken we meteen een rondleiding of ‘Ongemakkelijk gesprek’ over gender mee: ‘Gendervrij, iedereen blij?’ Denk je dat je dat aan kan?

Haha…. Ga jij dan je hakken aandoen? En een beetje make-up op? Er zijn grenzen hoor!

Daar hebben we het nog wel over. En dan niet alleen over hij en zij, ook over wij. Nu heb ik zin in bier en chips. Wat eten we vanavond?

Iets vloeibaars en door jou klaargemaakt, als ik jou zo hoor.

 

Ongemakkelijke gesprekken in het Tropenmuseum
Het liefst gaan we ongemakkelijke situaties uit de weg. Maar waarom eigenlijk? Door ongemakkelijke thema’s bespreekbaar te maken komen we meer over elkaar en de wereld te weten. Om deze reden organiseert het Tropenmuseum de serie Ongemakkelijke Gesprekken over sociale en culturele botsingen en taboes. Tijdens de tentoonstelling What a Genderful World kaarten deze gesprekken vraagstukken rondom gender aan. De vorm is actief; geen lezing, debat of podium vol experts. Het biedt ruimte voor nieuwe ontmoetingen en constructieve dialogen, die uitdagen om uit de comfortzone te stappen en te leren omgaan met ongemak in herkenbare situaties. Meer lezen? Klik hier. De reeks ongemakkelijke gesprekken zijn geïnitieerd door Rixt Hulshoff Pol, inhoudelijk programmamaker in het Tropenmuseum in Amsterdam.

De tentoonstelling What a Genderful World! is vanaf 11 oktober te zien in het Tropenmuseum. Kijk voor rondleidingen in samenwerking met IHLIA LGBT Heritage en Ongemakkelijke gesprekken tijdens de Maand van de Geschiedenis hier.

Media