Artikel

Zij/Hij in de collectie

Collectie Nederlands Openluchtmuseum

Ook in de collectie van het Nederlands Openluchtmuseum zijn een heleboel prachtige stukken te vinden die aansluiten bij het thema Zij/Hij. Laat je op deze pagina inspireren door 10 collectiestukken.

1. Deze onderrok van firma De Wekker is speciaal gemaakt voor een zwangere vrouw. De donkerroze satijnen rok, met zwarte strepen en brede zwarte veters, komt uit de periode van de Reformbeweging, rond de vorige eeuwwisseling. Deze beweging verzet zich tegen de heersende mode van haar tijd en tracht de vrouw te 'bevrijden' uit het korset door soepeler vallende, 'gezondere' kleding te propageren.

2. In 1978 bestaat de feministische actiegroep Man Vrouw Maatschappij tien jaar en in dat jaar start de groep een actie voor de vijfurige werkdag. De leden van de MVM hopen met dit verzet tegen lange werkdagen een eerlijkere verdeling van arbeid en zorg tussen man en vrouw te bewerkstelligen. Dit affiche noemt tien voordelen van de vijfurige werkdag.

3. Op deze foto, uit 1943, staan drie jongetjes in Marker streekdracht. Anders dan het heersende traditionele beeld, dat mannen broeken en vrouwen rokken dragen, zijn deze jongens tot hun vijfde gekleed in rokkendracht. Als jongen zijn ze onder meer te herkennen aan hun gebloemde schort en de geruite borstlap, al dan niet met verticale witte strook.

4. Dit speelgoed komt uit de achttiende eeuw. Omdat er vanaf de tweede helft van de achttiende eeuw meer aandacht is voor kinderen, komt er ook meer speelgoed beschikbaar. Meisjes leren met het keukentje en het poppenhuis hoe de huishouding moet worden verzorgd; jongens leren paardrijden op het houten paard of leren de werking van de (miniatuur)stoommachine. Op de deksel van dit constructiespeelgoed is deze traditionele rolverdeling goed te zien: de jongen speelt met de trein en het meisje kijkt toe.

5. Waar jongens voornamelijk met constructiespeelgoed spelen, worden meisjes al op vroege leeftijd klaargestoomd voor het huishouden. Met deze poppenwagen met beddengoed uit omstreeks 1950 wordt gespeeld door de kinderen van de familie Doppenberg. 

 

6. Deze merklap, oftewel een borduurwerk, is in 1982 gemaakt door mevrouw Van den Nagel. Hierop zijn thema’s te zien die voor haar belangrijk waren. Zo zien we verschillende Bijbelse figuren, die verwijzen naar haar protestante opvoeding, maar ook de jaren zestig en zeventig zijn zichtbaar. Zo zien we rechts van het midden het teken van feminisme, verwijzend naar gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen. Links van het midden staat het teken voor anarchisme, die verband houdt met de Provo-beweging en de anti-atoommanifestaties. In deze merklap zie je de persoonlijke geschiedenis van mevrouw Van den Nagel: haar Bijbelse opvoeding en het opkomen voor haar rechten als vrouw en voor vrijheid van meningsuiting.

7. Deze damesfiets, van het merk Fongers, is het verlovingsgeschenk voor Lydia Hendrika Arisen en wordt op 17 juni 1929 aan haar gegeven door Adriaan Verweij. De Amerikaanse feministe Susan B. Anthony zegt in 1900: ''De fiets heeft de vrouwen meer geëmancipeerd dan al het andere op de wereld''. Door de fiets worden vrouwen mobieler en passen ze hun kleding aan. De stang van de fiets wordt voor de vrouwen aangepast en dit model wordt door framebouwers dan ook de ‘damesbocht’ genoemd.

8. Dit is een vaginale douche van Eguisier, oftewel een irrigator. Deze douche wordt in eerste instantie ontwikkeld om geslachtsziektes te behandelen, maar de irrigator wordt als snel op grote schaal gebruikt als voorbehoedsmiddel. De douche wordt dan gevuld met zaaddodende stoffen om zwangerschappen te voorkomen.

9. Ook in de achttiende eeuw wordt de spot gedreven met traditionele rolpatronen van mannen en vrouwen, zoals in deze prent. Op de prent, gedateerd tussen 1723 en 1780, zien we acht voorstellingen uit het leven van Jan en Griet. Op de tekeningen zien we hoe Griet de broek aantrekt en hoe Jan met een schort voor het huishouden doet.

10. Dit urinoir stond op het stationsplein in Deventer. Het zeshoekige gebouwtje wordt vermoedelijk omstreeks 1920 ontworpen door de Deventer gemeentearchitect Wilhelm Uytenhoudt in de stijl van de Amsterdamse School. In die tijd zijn er alleen openbare plasgelegenheden voor mannen, vrouwen moeten het maar ophouden. Dit urinoir wordt in 2001 weggehaald van het stationsplein en wordt in 2004 verplaatst naar Arnhem.