Artikel

Festival van de Drentse Geschiedenis

Assen, 6 oktober 2018

In opstand komen is niet alleen ergens tégen ageren, het bieden van een beter alternatief is minstens zo belangrijk. Dat was de rode draad tijdens het Festival van de Drentse Geschiedenis. Verschillende Drentse culturele instellingen organiseerden in Assen allerlei activiteiten. Reizende Reporters Rachelle en Sam maakten een beeldverslag van de middag.

Tekst: Sam de Graaff
Beeld: Rachelle Stoffels

Bus en brommer van Bert Rossing.

Reizende Reporter Sam in gesprek met Bert Rossing.

"De nozems, met hun vetkuif en leren jack, waren overal tegen. Hippies waren vooral ergens voor. Ze zetten zich natuurlijk wel af tegen de gevestigde orde, maar waren vooral vóór wereldvrede."

Dat vertelt de als hippie verklede acteur en regisseur Bert Rossing. Hij staat voor een lange oranje bus op het plein voor het Drents Archief. In de bus houdt Rossing een hippie-quiz. Ervoor staat een brommer, het kenmerk van de nozem. Om het halfuur wisselt Rossing van outfit. Het ene moment is hij hippie, het andere nozem. Zijn uitspraak over de hippie komt in de loop van de dag terug: bij opstand hoort het bieden van een alternatief.

Anneke Kampfraath aan het woord.

"Voor veel mensen hier zijn de jaren zeventig onvoltooid verleden tijd."

Was getekend: Anneke Kampfraath, voorzitter van cultuurhistorisch museum De Wemme in het Drentse Zuidwolde. Ze houdt een lezing over de geschiedenis van de Hobbitstee, de bekendste Drentse commune. In 1969 werd de commune, vernoemd naar Tolkiens hobbits, door een Leidse student gesticht als opstandige enclave tegen de heersende macht. Nog altijd is de commune bewoond. Kampfraaths uitspraak geldt dus letterlijk: de communebewoners hebben de waarden uit de jaren zeventig meegenomen naar het nu. Dat kan prima, zo blijkt. Toen al hamerden de Hobbitsteërs op milieubewust bouwen en leven, in hun communeblad schreven ze over bijensterfte. Beide thema’s zijn nog altijd actueel.

Protestzanger Harry Loco.

"We wilden vooral ook vóór iets zijn. Daarom waren we tegen de komst van het oefenterrein, maar ook voor het behoud van het milieu."

Kampfraath is niet alleen. Ze heeft twee bewoners van de commune meegenomen: Husur en Fravati. De twee zijn aanhanger van het soefisme, een mystieke islamitische stroming. Husur en Fravati zitten sinds de jaren zeventig in de commune, en hebben de bezetting van een nabijgelegen kazerne begin jaren negentig meegemaakt. Het ministerie van Defensie maakte destijds bekend dat er een Compagnies Oefen Terrein (COT) zou komen. Boeren en Hobbitsteëers gingen gezamenlijk tot actie over. "COT NEE!", klonk het, en de kazerne werd bezet. Tegen tanks, voor milieubehoud, vertelt Husur.

Reizende Reporter Sam bevraagt Ellen Broekhuizen.

"Dit jaar hebben we gezocht naar opstanden die met Drenthe te maken hebben. In de Tweede Wereldoorlog bevrijdden knokploegen bijvoorbeeld verzetsstrijders. Maar we hebben ook andere creatieve dingen bedacht. Zo houden we de modeshow 'Tegendraads', waar allerlei tegendraadse modetrends, punks bijvoorbeeld, worden gepresenteerd."

Dat vertelt Ellen Broekhuizen, communicatiemedewerker van het Drents Archief. Het programma van het Festival van de Drentse Geschiedenis zit goed vol. Er zijn lezingen, zoals die over de commune, activiteiten als een modeshow en er is zelfs een escape room.

Acteurs verbeelden de levens van boerenfamilies als die van Annie Nijmeijer.

"Je was je huis, je thuis kwijt. Je was álles kwijt."

Zo herinnert mevrouw Annie Nijmeijer zich de Opstand der Braven. Drie boeren in Hollandscheveld moesten in 1963 hun bedrijf uit omdat ze heffingen weigerden af te dragen aan het landbouwschap, een soort boerenbranchevereniging. Annie Nijmeijer was de vrouw van een van die boeren. Van heinde en verre kwamen sympathisanten naar het Drentse dorp om uitzetting te voorkomen. De actie, bekend als de Opstand der Braven of de Boerenopstand, werd aangezwengeld door waarschijnlijk de bekendste dwarsligger die Drenthe ooit heeft gekend: boer Hendrik Koekoek.

Bezoekers van de historische talkshow.

"Bij een historische talkshow geldt: de inhoud ligt vast."

Annie Nijmeijer is zelf niet aanwezig op het festival, haar uitspraak wordt bij een 'historische talkshow' voorgelezen door iemand in het publiek: het publiek leest de herinneringen van betrokkenen voor als 'publieke opinie'. Acteurs nemen de rollen van het landbouwschap op zich. De Boerenopstand ging gepaard met rellen. Betogers werden door de politie met de wapenstok verdreven. Uiteindelijk bond het landbouwschap toch in, mede door alle negatieve media-aandacht. Boer Koekoek belandde met zijn Boerenpartij in de Tweede Kamer.

Acteurs in het centrum van Assen.

In Assen wordt op 6 oktober benadrukt dat opstand niet alleen maar dwarsliggen betekent. Goed, de nozems waren vooral tégen dingen, maar de Opstand der Braven was vooral vóór de boeren, de Hobbitstee-commune vóór het milieu en de ontwikkelingen op modegebied, gepresenteerd in de modeshow, waren emancipatoir. Opstand is meedenken, blijkt in Drenthe. De Drent heeft in de loop van de geschiedenis vaak 'meegedacht', en zal dat ongetwijfeld blijven doen.

Activiteitentips van Sam

Tijdens de Maand van de Geschiedenis worden er talloze evenementen rondom het thema Opstand georganiseerd. Mijn persoonlijke tips voor aankomende week:

Benieuwd naar alle foto's van de dag? Bekijk het album op Flickr.